Ali Şeriati, İran’ın Horasan Bölgesinde 1933 yılında doğmuş ve 1977 yılında Londra’da ölmüş veya öldürülmüş gerçek bir Müslüman tanınmış bir sosyolog, düşünür ve yazardır. Özellikle din sosyolojisi ve çağdaş İslam düşüncesi üzerine eserler vermiştir. Düşüncesi genel olarak İslam’a dönüş ya da öze dönüş olarak özetlenebilir.
Ülkemizde sosyoloji, psikoloji, felsefe, astronomi ve Rönesans deyince birçoklarının tadı ve uykusu kaçar ama bunlar hayatın ve bilimin gerçekleridir. Bilime arkasını dönenlerle bizim işimiz olmaz. Bizim neslimiz bilimsel eğitim yüzü görmedi. Evlatlarımız bizden iyi ama ve gerçek bilimsel eğitimi onlarda görmedi. Tek beklentim ve temennim torunlarımızın görmesi ve eğitilmesidir.
Ali Şeriati’nin babası bilim alanında tanınmış ve sevilen bir şahsiyet, ülkesinden belirli çizgisi kabul görmüştür. Oğlu Ali Şeriati’de bu çizgide yetişen ve kendini daha da geliştiren birisidir. İran’da Meşhet Üniversitesi’nin Edebiyat Bölümünden mezun olmuştur. Doktora tezini Sorbonne Üniversitesi’nde tamamlamış. Cezayir’in bağımsızlık mücadelesine destek verdi.
İran’a dönünce Şahlık rejimine karşı faaliyetlerde bulunduğu gerekçesiyle 1962 yılında tutuklandı ve 17 ay hücrede yattı. Şartlı tahliye edildikten sonra Meşhet Üniversitesi’ne öğretim görevlisi olarak kabul edildi ama kısa süre sonra görevine son verildi.
Devamlı takip edilen Şeriati yaşayamaz hale gelince 16 Mayıs 1977 yılında, İran’dan ayrılarak İngiltere’de yaşamaya karar verdi. Ne yazikki 19 Haziran 1977 yılında öldü veya öldürüldü. İran’da ‘’Şehit Doktor’’ diye anılan Ali Şeriati, Şam’da Hz. Peygamberin torunu Zeynep’in kabrinin yanına defnedildi.
Ali Şeriati, fikrini ‘’Hayat, İman ve Cihat’’ olarak ifade etmiştir. Üniversite öğrencilik yıllarında Mevlana Celalettin-ı Rumi’nin Mesnevi’sinden ve Pakistanlı Muhammed İkbal’den etkilenmiştir. Hallac-ı Mansur başta olmak üzere birçok eser yazmıştır. Şimdi bazı sözlerini nakledelim:
1. ‘’Ben sizi rahatlatmaya değil, rahatsız etmeye geldim. Ben esrar, eroin miyim ki sizi rahatlatayım?
2. Sadece devletin konuşma hakkına sahip olduğu bir memlekette, hiçbir söze inanmayın.
3. Bir yerde yangın varken, biri seni ibadet etmeye çağırıyorsa, bil ki bu bir hainin davetidir.
4. Kuran’ın ilk emri OKU’dur, İŞİT değil.
5. Esas fakirlik… Her yerde olan fakirlik açlık ya da açıklık değildir. Fakirlik, para ve altına sahip olmama da değildir. Fakirlik, sahafta satılmamış bir kitabın üzerindeki tozdur. Fakirlik, kâğıt imha makinesinde, gazete parçalayan bir bıçaktır. Fakirlik, arabanın camından dışarıya atılmış muz kabuğudur. Fakirlik yemeksiz geçirilen bir gece değildir, fakirlik, düşünmeden geçirilen bir gecedir.
6. Düşünme, itaat diyenlere değil, düşün, sor, sorgula diyenlere kulak ver.
7. Şimdiki köleler taksitle yaşayıp borçlu ölüyor.
8. Sonradan ilahi adalet diye adaleti göklere çıkardılar ki, yeryüzünde ondan söz edilmesin.
9. Bir Müslüman görürüz; sesini çıkarmaz, olup biteni dinlemez, hiç bir şey umurunda değildir; ama kendi düzeni ve tezgâhı en küçük bir darbeye uğrasa feryadı arşa yükselir. Her gün yaşanmakta olan faciaları onda, bir gazete haberi kadar merak uyandırmaz. ‘’Allah’ım kereminle bizi…’’ diye dua etmesinin ne etkisi olur? ‘’Bizi’’ ne demektir?
10. Tribünden gelen sesler, süren savaşlardaki mazlumun sesini kısıyorsa futbol afyondur!
11. Dindar bir toplumu ancak din adına, din âlimleri kandırabilirdi ve öyle oldu.
12. Okuyun. Zira mürekkebin akmadığı yerde kan akıyor!’’ ALİ ŞERİAT
Eserleri: 1- Aşına Yüzlerle, 2-Kendini Devrimci Yetiştirmek, 3- Ebuzer, 4- Öze Dönüş, 5- Biz ve İkbal, 6- Hac, 7- Şia, 7- Dua, 8- Ali Şiası Safevi Şiası, 9- İslam ve Sınıfsal Yapı, 10- Medeniyet Tarihi
İki cilt, 11- Çöle İniş, 12- Dinler Tarihi iki cilt, 13- İslam Bilim üç cilt, 14- Âdemin Varisi Hüseyin, 15-
Ne Yapmalı, 16- Kadın ( Fatıma Fatımadır), 17- Dine Karşı Din, 18- Dünya Görüşü ve İdeoloji, 19- İnsan, 20- Kendisi Olmayan İnsan, 21- Ali, 22- İran ve İslam, 23- İslam-ı Tanıma Metodu, 24-
İbrahim’le Buluşma, 25- İslam Nedir, Muhammed Kimdir, 26- Yeni Çağın Özellikleri, 27- Sanat,
28-Yalnızlık Sözleri iki cilt,29-Mektuplar, 30- Muhtelif Eserler iki cilt. 31- Kavramlar Sözlüğü.
Türk ve İslam tarihinde gerçek bilim adamlarına bütün çağlar boyunca dışlama, işkence, itibarını sarsma, aşağılama, cezaevlerine koyma ve öldürme devam etmiştir. 1700 lerde Avrupa ve Amerika’yı idare edenlerle, kiliseler bilim adamlarıyla uğraşmaktan vaz geçtiği için hızla büyüme ve kalkınmayı sağlamıştır. Ne yazikki Türk-İslam ülkelerini idare edenlerle dini otoriteyi elinde bulunduranlar işbirliği yaparak, önce ehliyet ve liyakati sonrada bilim adamlarını devamlı dışlamayı görev bilmişlerdir.
Ayrola, Muvaffak Ola, Muzaffer Ola.
